ბევრმა ადამიანმა, განსაკუთრებით მათ, ვინც საბჭოთა პერიოდში ცხოვრობდა, სმენია "დიალექტიკის" ცნების შესახებ. იგი ჩვეულებრივ გამოიყენებოდა მარქსისტულ-ლენინისტურ ფილოსოფიასთან დაკავშირებით. ამის მიუხედავად, უმრავლესობისთვის ეს ტერმინი სრულიად გაუგებარი დარჩა. რა არის დიალექტიკა?
ინსტრუქციები
Ნაბიჯი 1
დიალექტიკა არის არგუმენტაციის საფუძველზე ფილოსოფიური დისკუსიის წარმართვის ერთ-ერთი მეთოდი, ასევე აზროვნების განსაკუთრებული გზა. ეს კონცეფცია, ისევე როგორც მრავალი სხვა ძირითადი ფილოსოფიური ტერმინი, ანტიკურ ხანაში გაჩნდა. ეს პლატონმა დანერგა თავის ცნობილ ნაშრომში "დიალოგები". მან გამოიყენა დიალექტიკური მეთოდი რამდენიმე მონაწილესთან დიალოგის აღწერისას, რომლის დროსაც გამოდის აზრთა სხვადასხვაობის წინააღმდეგობა. ეს წინააღმდეგობები საშუალებას იძლევა უკეთ გავიგოთ განხილვის საგანი.
ნაბიჯი 2
შუა საუკუნეების ფილოსოფიაში გრძელდებოდა დიალექტიკის განვითარება. ეს გულისხმობდა დისკუსიის ხელოვნებას, რომელიც მოიცავს კითხვებისა და პასუხების სწორად ფორმულირებას, არგუმენტაციის კომპეტენტურ შერჩევას და მასალის ლოგიკურ ანალიზს აუდიტორიის წინაშე წარდგენამდე.
ნაბიჯი 3
თანამედროვე დროში, ფილოსოფიამ მიაღწია განვითარების ახალ დონეს, მნიშვნელოვნად გაფართოვდა კვლევის სფერო. დიალექტიკის აქტიური გამოყენება გაგრძელდა. მაგალითად, გერმანიის ფილოსოფიური სკოლის ცნობილმა წარმომადგენელმა ფიხტემ შექმნა ანტისეზით ფილოსოფიური თეორიების შექმნის გზა, რომელიც დიალექტიკურ მეთოდთან ძალიან ახლოს იყო. ჰეგელმა ასევე მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა დიალექტიკის განვითარებაში.
ნაბიჯი 4
დიალექტიკა გახდა მარქსისტული ფილოსოფიის ერთ-ერთი მთავარი მეთოდი. მაგრამ ჰეგელისგან განსხვავებით, მარქსმა მატერია პირველ რიგში სულისკვეთების წინაშე მიიჩნია და, შესაბამისად, გამოიყენა დიალექტიკური მეთოდი პირველ რიგში რეალობის განვითარების კანონების ასახსნელად და არა სპეკულაციური იდეების შესახებ.
ნაბიჯი 5
მოგვიანებით, კარლ მარქსის თანაავტორმა ფრიდრიხ ენგელსმა ჩამოაყალიბა ე.წ. "დიალექტიკის კანონები". პირველი მათგანი, გაგებული, როგორც "რაოდენობის გადასვლა ხარისხში", ხსნიდა ამ ორი კატეგორიის ურთიერთდამოკიდებულებას. ეს კანონი განმარტავდა როგორც ბუნებრივ მოვლენებს, მაგალითად, მატერიის აგრეგაციის მდგომარეობის შეცვლას, ასევე სოციალურს, მაგალითად, ფორმირებების შეცვლას.
ნაბიჯი 6
მეორე კანონი ავლენს საწინააღმდეგოების ერთიანობისა და ბრძოლის პრობლემას. მისი თქმით, სწორედ წინააღმდეგობებს იწვევს განვითარება და ცვლილებები. საზოგადოებრივ სფეროში ამ კანონის მაგალითია კლასობრივი ბრძოლა, რომელიც ემსახურება სოციალურ განვითარებას.
ნაბიჯი 7
მესამე კანონი, სახელწოდებით "უარყოფა უარყოფითად", ასახავს ფენომენის შეცვლის პროცესს. ახალი ხარისხის მოსაპოვებლად ფენომენმა უნდა დაკარგოს ძველი.
ნაბიჯი 8
ასევე მარქსისტული დიალექტიკის მნიშვნელოვანი ნაწილი იყო ლოგიკური კონსტრუქციების სპეციალური მეთოდი, გამოხატული სისტემაში "თეზისი-ანტითეზა-სინთეზი". მისივე თქმით, თითოეული სადავო განცხადებისთვის უნდა გაკეთდეს სხვა, რომელიც უარყოფს მას და ორივე მათგანს უნდა გამოჰყვეს იდეა-სინთეზი, რომელიც შედგება ორივე დებულების სიძლიერისგან.
