კაპიტალისტურ საზოგადოებაში თითოეული კომპანია პირველ რიგში იცავს თავის ეკონომიკურ ინტერესებს და მისდევს მოგებას. ამის მიუხედავად, ბოლო წლებში სულ უფრო პოპულარული გახდა სოციალურად პასუხისმგებელი მარკეტინგი - ახალი ტიპის სამეწარმეო აზროვნება, რომელიც გულისხმობს ფრთხილად და ყურადღებით დამოკიდებულებას ჩვენს გარშემო არსებული სამყაროს მიმართ.
ახალი სამეწარმეო აზროვნება
ტრადიციული შეხედულების შესაბამისად, საწარმო თავის საქმიანობაში ატარებს პიროვნულ ეგოისტურ მიზნებს, უგულებელყოფს საზოგადოების ინტერესებს. ამ ფილოსოფიით ხელმძღვანელობს კომპანია ცდილობს გაზარდოს გაყიდვები და, შესაბამისად, საკუთარი მოგება ნებისმიერ ფასად. ამასთან, ისტორიამ აჩვენა, თუ რამდენად დამანგრეველი შეიძლება იყოს ასეთი ფილოსოფია. ჭარბი წარმოება, ეკონომიკური და ენერგეტიკული კრიზისი, გარემოს დეგრადაცია, უმუშევრობა და სხვა უარყოფითი მოვლენები კომპანიის საქმიანობისადმი უპასუხისმგებლო დამოკიდებულების ზოგიერთი შედეგია.
ახლა ეს მიდგომა უიმედოდ მოძველებულია, რამაც ბიძგი მისცა ახალი კომერციული აზროვნების განვითარებას. მეწარმე ინდრა ნოუიმ, ეთიკურ სამეწარმეო აზროვნების ერთ-ერთმა ყველაზე ცნობილმა იდეოლოგმა და თეორეტიკოსმა, ასე გამოხატა სოციალურად პასუხისმგებელი მარკეტინგის მთავარი იდეა:”საზოგადოება აძლევს კომპანიას მუშაობის ნებართვას, ამიტომ ყველა კომპანიას საზოგადოების წინაშე ვალი აქვს და ვალდებულია იზრუნოს მის კეთილდღეობაზე.” ამ მიდგომის განმასხვავებელი ნიშანია მარკეტინგული საშუალებების გამოყენება არა მხოლოდ მოგებისა და გაყიდვების გასაზრდელად, არამედ ინდივიდების და მთლიანად საზოგადოების ცხოვრების გაუმჯობესების მიზნით.
ტერმინი სოციალურად პასუხისმგებელი, ანუ სოციალურად ეთიკური მარკეტინგი 40 წლის წინ გაჩნდა. თავდაპირველად, მათ იყენებდნენ იმ კომპანიების ფილოსოფიის დასადგენად, რომლებიც თავიანთი ბრენდის ავტორიტეტს იყენებენ საზოგადოებაში გარკვეული ღირებულებების პოპულარიზაციის მიზნით, მაგალითად, ცხოვრების ჯანსაღი წესით ან ბუნების პატივისცემით. თანამედროვე გაგებით, სოციალურად პასუხისმგებელი მარკეტინგი გულისხმობს საწარმოს ყურადღებით დამოკიდებულებას არა მხოლოდ მისი შინაგანი პრობლემების, არამედ მთელი საზოგადოების ინტერესების მიმართ.
კომპანიას შეუძლია ამ პრინციპის დანერგვა სხვადასხვა გზით: საგანმანათლებლო და ჰუმანიტარული პროექტების სპონსორობა, ეკოლოგიურად სუფთა მასალებისა და ტექნოლოგიების გამოყენება წარმოებაში, ნედლეულის შეძენა მიმწოდებლისთვის კომფორტულ ფასებში.
ფულის შოვნა მსოფლიოს უკეთეს ადგილად აქციოს
რა განსხვავებაა სოციალურად პასუხისმგებელ მარკეტინგსა და მაგალითად ქველმოქმედებას შორის? ის ფაქტი, რომ კომპანია არა მხოლოდ კეთილ საქმეს აკეთებს, არამედ საკუთარი თავის რეკლამირებასაც ახდენს მისი საშუალებით. უფრო მეტიც, პრაქტიკა გვიჩვენებს, რომ ამგვარი რეკლამირების ეფექტურობა ბევრად უფრო მაღალია, ვიდრე მისი ტრადიციული ფორმები, რადგან თანამედროვე ადამიანებმა ისწავლეს უამრავი სარეკლამო დაფის, სატელევიზიო არხების და კომერციული ბროშურის უგულებელყოფა.
ასე რომ, ათწლეულების განმავლობაში, უდიდესი ამერიკული კორპორაციები სუპერ თასის ფინალის ეთერში გასვლის დროს იბრძოდნენ თავიანთი რეკლამების დაწყების უფლებისთვის. ასეთი ეკონომიკური გიგანტი იყო პეპსი. ამასთან, 2010 წელს, მსოფლიოში ცნობილმა სოდის მწარმოებელმა გადახედა სარეკლამო პოლიტიკას. იმის ნაცვლად, რომ მილიონობით დოლარი გადაიხადოს სარეკლამო დროის მხოლოდ წამში, კომპანიამ გადაწყვიტა, რომ ეს თანხა დახარჯა Pepsi Refresh Project- ში, საქველმოქმედო პროექტში.
პროექტის არსი შემდეგი იყო: კომპანიამ გამოყო რამდენიმე გრანტი, 50 000-დან 250 000 აშშ დოლარამდე. ყველას შეეძლო სანატრელი ფულის მიღება. საჭიროა მხოლოდ პეპსის ვებსაიტზე გადასვლა და მითითება, თუ რა სახის კეთილი საქმის დაგეგმვა იყო მოგებული გრანტის დახარჯვა. უფრო მეტიც, ჩვეულებრივმა მომხმარებლებმა გამარჯვებული აირჩიეს საიტზე ხმის მიცემით.
წამყვანმა ამერიკულმა გამოცემებმა იმედგაცრუება გამოთქვა ამ მარკეტინგულმა ხრიკმა, რადგან ისინი აცხადებენ, რომ”პეპსი სუპერ თასს დაეტოვებინა”.თუმცა, მალე იგივე პუბლიკაციებმა გააკვირვეს პეპსის განახლების პროექტის მიერ მიღწეულმა თავბრუდამხვევმა წარმატებამ: პროექტის გვერდმა ინტერნეტში მიიღო რეკორდული ნახვის რაოდენობა და, კომპანიის მენეჯმენტის თქმით, უფრო მეტი ხმა ჰქონდა, ვიდრე საპრეზიდენტო არჩევნები”.
ამ გზით პეპსიმ დაამტკიცა, რომ სიკეთის კეთება არა მხოლოდ საზოგადოებისთვის სასარგებლოა, არამედ კომპანიისთვის მომგებიანია. ყოველწლიურად უფრო მეტი კომპანია ცვლის თავის ფილოსოფიას უფრო მეტი სოციალური პასუხისმგებლობისკენ, ეხმარება საქველმოქმედო ფონდებს, ზრუნავს საკუთარი პროდუქციის გარემოსდაცვითი კეთილგანწყობისა და მათი წარმოების პროცესზე და ა.შ.
