სოციალური ადაპტაცია საშუალებას აძლევს ხალხს ნორმალურად იმოქმედოს საზოგადოებაში. ეს არის ადამიანის განვითარების ერთ – ერთი მთავარი მიმართულება, რომელიც მთელ მის სიცოცხლეს გადის. სოციალურ ადაპტაციაში ჩვეულებრივია, რომ განვასხვაოთ რამდენიმე ძირითადი ეტაპი.
პირველი, ხდება ბავშვის პირველადი სოციალიზაცია. ეს არის საფუძველი, რომელზეც სხვა ნაბიჯები იქნება დამოკიდებული. რამდენად შეუძლია ბავშვს გააცნობიეროს საზოგადოებაში ქცევის ძირითადი პრინციპები, ტრადიციები და თვისებები, მით უფრო წარმატებული იქნება მისი შემდგომი სოციალური ცხოვრება. ოჯახი ამ ეტაპზე ყველაზე მნიშვნელოვან როლს ასრულებს.
ახლო ნათესავები (კერძოდ, მშობლები) საფუძველს უყრიან საზოგადოების, მისი ღირებულებებისა და ნორმების, ასევე სოციალური როლების შესახებ. მაგალითად, თუ ბავშვობიდან მშობლები უარყოფითად საუბრობენ რომელიმე სოციალურ ჯგუფზე, მაშინ ბავშვს შეუძლია გაიზარდოს აბსოლუტური დარწმუნებით, რომ ისინი მართლები არიან. იგივე ეხება ნებისმიერ სხვა სფეროს. ამიტომ აღზრდის პროცესი ერთ-ერთ ყველაზე მნიშვნელოვნად ითვლება ნებისმიერი ადამიანის ცხოვრებაში.
საშუალო სოციალური ადაპტაცია
ეს ტერმინი გაგებულია, როგორც სოციალიზაცია, რომელიც ხდება სახლის გარეთ. როგორც კი ბავშვს შეეძლება უცხო ადამიანებთან ნორმალურად ურთიერთობა, მას შესაძლებლობა აქვს შეაფასოს სხვა მოსაზრებები. ნათელი მაგალითია სკოლა. აქ მოქმედებს ახალი წესები და წესები, რომელთა დაცვაც აუცილებელია.
გარკვეული წესების შეუსრულებლობამ შეიძლება მნიშვნელოვნად დააზიანოს ბავშვის სოციალური ურთიერთობები. მაგალითად, ნაკბენებს ნაკლებად პოულობენ მეგობრები. თუ ბავშვი რატომღაც ვერ შეძლებს მთელ კლასს, მაშინ ის შეიძლება გამოცხადდეს ბოიკოტად. ეს შეცდომები საშუალებას გაძლევთ უკეთ გაიგოთ, თუ როგორ უნდა იმოქმედოთ სხვა ადამიანებთან. გარდა ამისა, საკუთარი შეცდომების გარდა, ბავშვები ყურადღებას აქცევენ სხვებს, რითაც გამოცდილებას იღებენ მნიშვნელოვანი ზიანის გარეშე.
სხვა სახის სოციალური ადაპტაციები
გარდა ამისა, სოციალიზაციის პროცესები ერთმანეთზეა გადაფარებული. ადრეული სოციალიზაცია, როგორც წესი, ერთ-ერთი პირველია, ვინც თავი იჩინა. მისი არსი იმაში მდგომარეობს, რომ ადამიანი იმეორებს სამომავლო სოციალურ როლებს. მაგალითად, მეგობარს და მეგობარ ქალს შეუძლიათ ერთად იცხოვრონ, მაგრამ არ იქორწინონ. ამრიგად, ისინი ცდილობენ შეასრულონ მომავალი როლები და შეიძინონ ახალი სოციალური უნარები (ერთად ცხოვრება, ხანგრძლივი ურთიერთობა და ა.შ.).
რესოციალიზაცია ხდება უფრო გვიან ასაკში. ამ ეტაპზე ადამიანი ცვლის დამოკიდებულებას ნებისმიერი სოციალური საკითხის მიმართ, იძენს ახალ უნარებს და ასევე ექვემდებარება შინაგან ღირებულებებს. მაგალითად, ადამიანი შეიძლება დარწმუნებულიყო რომელიმე სოციალური ჯგუფის უპირატესობაში, მაგრამ ნათელი ინციდენტის შემდეგ მან შეიცვალა შეხედულებები. რესოციალიზაციის პროცესი მთელი ცხოვრების განმავლობაში გრძელდება.
ჯგუფური და ორგანიზაციული სოციალური ადაპტაცია საშუალებას აძლევს ადამიანს შეეგუოს გუნდებს. ამავე დროს, ჯგუფი გულისხმობს გუნდში უბრალო დარჩენას და წესების შესრულებას, ხოლო ორგანიზაციული გულისხმობს პერსონალის მუშაობისთვის საჭირო უნარების შეძენას დასახული მიზნების მისაღწევად.
