ბიზანტიისთვის XIV და XV საუკუნეები იყო იმპერიის დაცემა. მან დაკარგა თავისი დიდი საკუთრების მნიშვნელოვანი ნაწილი. ქვეყანა შეირყა შინაურმა შუღლებმა და სამოქალაქო ომებმა. ამ პრობლემებით ისარგებლეს და თურქებმა დუნაი მიაღწიეს. შედეგად ბიზანტია ყველა მხრიდან გარშემორტყმული იყო. იმპერიის დაშლის დრო ახლოვდებოდა.
არა მხოლოდ შიდა დაპირისპირებამ შეუწყო ხელი ბიზანტიის ძალაუფლების შესუსტებას. ადრე დიდი იმპერია ასევე დაანგრია კათოლიკურ ეკლესიასთან ალიანსის მომხრეებსა და მოწინააღმდეგეებს შორის ბრძოლას. ასეთი შეთანხმების იდეას მხარს უჭერდნენ ძირითადად პოლიტიკური ელიტის წარმომადგენლები. ყველაზე შორსმჭვრეტელი ბიზანტიელი პოლიტიკოსები თვლიდნენ, რომ იმპერიები ვერ გადარჩებოდა დასავლეთის დახმარების გარეშე. ბიზანტიის მმართველები ცდილობდნენ ეკლესიის სხვადასხვა შტოს შერიგებას, პრაქტიკული და ეკონომიკური მოსაზრებების საფუძველზე.
რომთან ურთიერთობებზე დავებს თან ახლდა ბიზანტიის ეკონომიკური ვარდნა. იმპერიის მთავარი ქალაქი, კონსტანტინოპოლი, რომელიც დღეს სტამბოლის სახელით არის ცნობილი, XIV საუკუნის ბოლოს სამწუხარო სანახაობა იყო. აქ გამეფდა განადგურება და დაქვეითება, მოსახლეობა სტაბილურად მცირდებოდა. მეურნეობისთვის შესაფერისი თითქმის მთელი მიწა დაიკარგა. იმპერიას იარაღი და საკვები აკლდა. მომავალში დასუსტებულ იმპერიას სავალალო არსებობა ელოდა.
1452 წლის ზამთრისთვის საომარმა თურქულმა არმიამ დაიპყრო კონსტანტინოპოლის განაპირობა. მაგრამ ქალაქში სერიოზული იერიში მხოლოდ შემდეგი წლის აპრილში დაიწყო. 29 მაისს თურქეთის ჯარებმა საბოლოოდ შეაღწიეს კონსტანტინოპოლში ყველაზე ნაკლებად გამაგრებული კარიბჭეებით. ქალაქის დამცველები, თვით იმპერატორ კონსტანტინეს მეთაურობით, იძულებულნი გახდნენ გაქცეულიყვნენ დედაქალაქის ცენტრში.
ბევრმა დამცველმა შეძლო აია სოფიაში შეფარება. მაგრამ წმინდანთა მფარველობამ არ გადაარჩინა კონსტანტინოპოლის დამცველები თურქი ჯარისკაცების რისხვას. თავდამსხმელებმა სასტიკად ჩაახშეს ქალაქის მოსახლეობის ნებისმიერი წინააღმდეგობა და გაუსწრეს მათ ნებისმიერ ადგილას. იმპერატორი ბრძოლაში დაიღუპა და ქალაქი მთლიანად გაძარცვეს. თურქებმა არ დაიშურეს არც კონსტანტინოპოლის მცხოვრებლები და არც მართლმადიდებლური სალოცავები. ამის შემდეგ დამპყრობლებმა აია სოფია მეჩეთად გადააკეთეს.
1453 წლის მაისის ბოლოს კონსტანტინოპოლი საბოლოოდ დაეცა თურქული ჯარების დარტყმებს. 395 წლიდან არსებობის შემდეგ ბიზანტიამ, რომელიც დიდხანს ითვლებოდა "მეორე რომად", შეწყვიტა არსებობა. ეს დასრულდა უზარმაზარი პერიოდი მსოფლიო ისტორიასა და კულტურაში. აზიისა და ევროპის ხალხთა უმეტესობისთვის ეს მოვლენა გარდამტეხი იყო. დადგა დრო ოსმალეთის იმპერიის აღზევებისა და უზარმაზარ ტერიტორიაზე თურქული მმართველობის დამყარების დრო.
თურქების მიერ კონსტანტინოპოლის აღებამ და ბიზანტიის დაცემამ ააღელვა მთელი ევროპა. ეს მოვლენა ბევრის აზრით, ყველაზე დიდი იყო ბოლო ათასწლეულში. ამასთან, ევროპელი ზოგიერთი სახელმწიფო მოღვაწეები დარწმუნებულნი იყვნენ, რომ ბიზანტია კვლავ შეძლებდა განკურნებას შოკიდან და ნამდვილად აღორძინდებოდა მართლმადიდებლობის ტრადიციებთან ერთად. შემდგომმა ისტორიამ აჩვენა, რომ ეს არ მომხდარა.
